آیا واژه «نمیقولی» زبان فارسی را تهدید می‌کند؟

عروجی | شهرآرانیوز - واژه «نمیقولی» را احتمالا بیشتر از هر کجا در تلویزیون و از زبان عروسک مشهور برنامه «خندوانه» می‌شنویم. عروسکی که تا قبل از این هرچه می‌گفت به تکیه کلامی مشهور تبدیل می‌شد؛ اما حالا و در این باره قضیه برعکس شده و در ظاهر این جناب خان بوده که تحت تأثیر فضای مجازی این واژه «نمیقولی» را به تلویزیون کشانده است و هربار در برنامه اش تکرار می‌کند.

نمیقولی عمر زیادی ندارد. شاید نزدیک به هشت ماه است که به زبان کاربران فضای مجازی افتاده و حالا به تلویزیون هم آمده و کودک و نوجوان از آن استفاده می‌کنند؛ اما آیا این شکل حرف زدن برای زبان فارسی تهدید بزرگی محسوب می‌شود یا نه؟ این موضوع حالا با واکنش زبان شناسان و استادان سرشناس ادبیات فارسی روبه رو شده است.

مثلا محمدجعفر یاحقی، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی درباره این شکل از واژه سازی‌های عجیب در فضای مجازی گفته: «این موضوع در هر زبانی وجود دارد. کلماتی که رایج می‌شوند و گروه خاصی از نوجوان‌ها با آن گفتگو می‌کنند، طبعا گذرا و محدود هستند و در همان فضای جوانانه باقی می‌مانند. این عبارات در میان بزرگ سالان و فضا‌های علمی و دانشگاهی به کار نمی‌روند و خطری هم برای زبان فارسی ایجاد نمی‌کنند. هر چقدر ما بتوانیم در الگو‌ها و رسانه‌هایی که تأثیرگذارند، احتیاط کنیم بهتر است. آن‌ها که مسئول و متوجه هستند نباید این اصطلاحات را به کار ببرند تا زودتر فراموش شوند.»

فارغ از اینکه عباراتی مثل «آب میقولی؟» در زبان مردم باید روند عادی خودش را طی کند و احتماال خیلی زود هم به فراموشی سپرده می‌شود سؤال اصلی اینجاست که تکلیف رسانه ملی و فرهنگستان زبان وادبیات فارسی در واکنش به این جمله‌ها و واژه‌های من درآوردی چیست؟ به نظر می‌رسد بیشتر از هرچیز آن‌ها درگیر ساختن واژه‌های خودشان هستند و حواشی و شوخی‌های بعدش. از آن طرف تلویزیون هم بیشتر دنبال جذب مخاطب به هر قیمتی است و نشان داده این موضوع‌ها برایش اهمیتی ندارد.

یاحقی در پاسخ به اینکه پس وظیفه سازمان‌های ذی ربط در این رابطه چیست و آیا نظارتی وجود دارد یا نه گفت: «به ظاهر نظارت وجود دارد، ولی در عمل نظارتی نمی‌بینیم. فرهنگستان بخشی دارد که مربوط به صداوسیماست، اما این که دقیقا چه کاری در این قسمت انجام می‌شود، مشخص نیست. در تلویزیون هم نظارت‌های دیگری هست؛ مثلا هیچ وقت دوتار در تلویزیون نمی‌بینید، اما فرهنگ و هویت فرهنگی ما به غارت می‌رود و کسی به این موضوع توجه نمی‌کند.

زبان فارسی، زبان فرهنگ و نجابت قوم ایرانی است و اگر این زبان نباشد و در معرض تجزیه و فراموشی قرار گیرد، آن کلیت از دست می‌رود؛ چون با زبان فارسی است که تفاهم ملی ایجاد می‌شود.» چندی پیش کارزار شبکه‌های بیگانه فارسی زبان علیه زبان فارسی باعث شد تمام استادان دانشگاه و کنشگران حوزه مردم شناسی و قوم شناسی واکنش درخوری به آن بدهند، اما سؤال اینجاست آیا آن‌ها در مقابل تهدید‌های داخلی هم این چنین محکم و یکدست واکنش نشان می‌دهند؟ و مهم‌تر اینکه، آیا این واکنش‌ها منجر به اصلاح رویه‌های غلط می‌شود یا نه؟