حریم شخصی بیماران باید حفظ شود
دکتر محمد خواجه دلوئی
مدیر گروه آموزشی اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
پایه و اساس مراقبت‌های خوب در پزشکی، ارتباط موفقی است که پزشک با بیمار برقرار می‌کند و آن هم از طریق اعتمادسازی صورت می‌گیرد. معمولا طیف متنوعی از بیماران برای گرفتن خدمات درمانی به پزشکان مراجعه می‌کنند. پزشکی هم که بتواند به نیاز‌ها و مشکلات بیمارانش اهمیت بدهد و برای شخصیت، حریم و ارزش‌های آنان احترام قائل شود، اعتماد آن‌ها را هم به دست می‌آورد که پیش نیاز خدمات پزشکی موثر و خوب، جزئی جدایی ناپذیر از پزشک خوب بودن و حافظ جایگاه و شأن و منزلت اجتماعی حرفه پزشکی است.
از آنجا که بیماری، تهدیدکننده سلامت و گاهی حیات بیمار است و دسترسی و برخورداری از خدمات پزشکی هم درهنگام نیاز اجتناب ناپذیر و زمان نیاز به این خدمات هم پیش بینی نشدنی است، بنابراین پزشک باید براساس سوگندی که یاد کرده، ارائه خدمات مورد نیاز به این بیماران را فارغ از تمامی تفاوت‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، قومیتی و مذهبی آنان، مسئولیتی بداند که به او سپرده شده است. ولی متأسفانه در سال‌های اخیر در فضای ارائه خدمات پزشکی مسائلی ایجاد شده، که اعتماد حاکم بر رابطه پزشک و بیمار و شأن و منزلت جامعه حرفه‌ای پزشکی را تاحدی خدشه دار کرده است. منظور کم توجهی به تفاوت‌های رابطه بیمار و پزشک با روابط و قواعد حاکم بر بازار اقتصاد آزاد است.
پزشک باید به این واقعیت مهم آگاهی و توجه داشته باشد که با جان انسان‌ها سروکار دارد. بیمارانی که با همه جنبه‌های شخصیت و کرامت انسانی شان، مشکلات و آلام جسمانی ظاهری دارند و افزون بر آن ممکن است دچار مشکلات ناپیدای روانی، عاطفی، اقتصادی و اجتماعی هم باشند. به عبارت دیگر بیمار درکنار مشکلاتی که برای به دست آوردن وقت ملاقات و انتظار طولانی مدت برای کسب پذیرش از پزشک دارد -که یکی از عوامل اصلی ناخشنودی بیماران است- رنج و آلام بیماری اش را هم دارد و نباید موضوع دیگری او را آزرده کند. برای نمونه او ناچار است لباس خود را در حضور دیگران درآورد. به وسیله فرد بیگانه‌ای معاینه شود. معاینات و آزمایش‌های تشخیصی ناراحت کننده‌ای را تحمل کند که همه این‌ها برایش آزاردهنده است و اینجاست که درک پزشک از شرایط بیمار، معضلاتی که دارد و حفظ شأن و وقارش اهمیت پیدا می‌کند.
حفظ اسرار و اطلاعات شخصی بیمار نیز در ارتباط پزشک با بیمار اهمیت استثنایی دارد و پزشک باید رعایت آن را به خوبی درک کند؛ چراکه اگر نحوه عملکرد پزشک و بی دقتی و بی مسئولیتی او نسبت به اسرار بیمارانش شهره شود به روابط بالینی او و بیمار آسیب می‌رساند و اعتماد به جامعه پزشکی را از بین می‌برد، بنابراین رازداری یک مسئولیت فردی و حرفه‌ای در مراقبت‌های پزشکی است و رعایت این مهم افزون بر محرمانه نگه داشتن اطلاعات بیماران، نیازمند ایجاد محیطی آرام، خلوت و بدون حضور دیگران درهنگام کسب اطلاعات و معاینه بیماران است. اهمیت این موضوع به حدی است که در ماده ۸۰ وظایف عام دستورالعمل اخلاق حرفه‌ای سازمان نظام پزشکی هم به طور صریح قید شده است: «شاغلان حرفه پزشکی موظف اند به حریم خصوصی بیماران احترام بگذارند و احترام به حریم خصوصی بیماران نیازمند، خودداری از همه کار‌هایی است که بیماران آن را نقض حریم خصوصی و شخصی خود تلقی می‌کنند. در این باره پزشکان باید از اقداماتی مانند معاینه بیمار در حضور دیگران، پرسیدن سؤالات حساس از آن‌ها در حضور دیگران به نحوی که موجب شرم بیماران شود، اجتناب کنند.» ازاین رو، رعایت همه این ملاحظات باتوجه به حساسیت شغلی و مسئولیت سنگینی که یک پزشک دارد امری ضروری است.
از آنجا که بیماری، تهدیدکننده سلامت و گاهی حیات بیمار است و دسترسی و برخورداری از خدمات پزشکی هم درهنگام نیاز اجتناب ناپذیر و زمان نیاز به این خدمات هم پیش بینی نشدنی است، بنابراین پزشک باید براساس سوگندی که یاد کرده، ارائه خدمات مورد نیاز به این بیماران را فارغ از تمامی تفاوت‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، قومیتی و مذهبی آنان، مسئولیتی بداند که به او سپرده شده است. ولی متأسفانه در سال‌های اخیر در فضای ارائه خدمات پزشکی مسائلی ایجاد شده، که اعتماد حاکم بر رابطه پزشک و بیمار و شأن و منزلت جامعه حرفه‌ای پزشکی را تاحدی خدشه دار کرده است. منظور کم توجهی به تفاوت‌های رابطه بیمار و پزشک با روابط و قواعد حاکم بر بازار اقتصاد آزاد است.
پزشک باید به این واقعیت مهم آگاهی و توجه داشته باشد که با جان انسان‌ها سروکار دارد. بیمارانی که با همه جنبه‌های شخصیت و کرامت انسانی شان، مشکلات و آلام جسمانی ظاهری دارند و افزون بر آن ممکن است دچار مشکلات ناپیدای روانی، عاطفی، اقتصادی و اجتماعی هم باشند. به عبارت دیگر بیمار درکنار مشکلاتی که برای به دست آوردن وقت ملاقات و انتظار طولانی مدت برای کسب پذیرش از پزشک دارد -که یکی از عوامل اصلی ناخشنودی بیماران است- رنج و آلام بیماری اش را هم دارد و نباید موضوع دیگری او را آزرده کند. برای نمونه او ناچار است لباس خود را در حضور دیگران درآورد. به وسیله فرد بیگانه‌ای معاینه شود. معاینات و آزمایش‌های تشخیصی ناراحت کننده‌ای را تحمل کند که همه این‌ها برایش آزاردهنده است و اینجاست که درک پزشک از شرایط بیمار، معضلاتی که دارد و حفظ شأن و وقارش اهمیت پیدا می‌کند.
حفظ اسرار و اطلاعات شخصی بیمار نیز در ارتباط پزشک با بیمار اهمیت استثنایی دارد و پزشک باید رعایت آن را به خوبی درک کند؛ چراکه اگر نحوه عملکرد پزشک و بی دقتی و بی مسئولیتی او نسبت به اسرار بیمارانش شهره شود به روابط بالینی او و بیمار آسیب می‌رساند و اعتماد به جامعه پزشکی را از بین می‌برد، بنابراین رازداری یک مسئولیت فردی و حرفه‌ای در مراقبت‌های پزشکی است و رعایت این مهم افزون بر محرمانه نگه داشتن اطلاعات بیماران، نیازمند ایجاد محیطی آرام، خلوت و بدون حضور دیگران درهنگام کسب اطلاعات و معاینه بیماران است. اهمیت این موضوع به حدی است که در ماده ۸۰ وظایف عام دستورالعمل اخلاق حرفه‌ای سازمان نظام پزشکی هم به طور صریح قید شده است: «شاغلان حرفه پزشکی موظف اند به حریم خصوصی بیماران احترام بگذارند و احترام به حریم خصوصی بیماران نیازمند، خودداری از همه کار‌هایی است که بیماران آن را نقض حریم خصوصی و شخصی خود تلقی می‌کنند. در این باره پزشکان باید از اقداماتی مانند معاینه بیمار در حضور دیگران، پرسیدن سؤالات حساس از آن‌ها در حضور دیگران به نحوی که موجب شرم بیماران شود، اجتناب کنند.» ازاین رو، رعایت همه این ملاحظات باتوجه به حساسیت شغلی و مسئولیت سنگینی که یک پزشک دارد امری ضروری است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
