فرار «بی‌قیمت‌ها» به بازار بزرگ «پروما» رسید

امیررضا وثوقی - هرچند مالک فروشگاه می‌گوید درج نکردن قیمت روی کالا‌ها بهانه‌ای برای ورود مشتری به داخل مغازه است، این ادعا باعث نمی‌شود بازرسان از اخطار پلمب به این فروشگاه خودداری کنند. این اتفاق در ادامه پیگیری طرح مقابله با خرید کالای بدون قیمت از سوی روزنامه شهرآرا و در مجموعه پروما صورت گرفت. «بی‌قیمت نخریم» نام پویشی است که چند روزی می‌شود به صورت جدی و به کمک گزارش تخلفات مردمی از سوی شهرآرا، سازمان صمت و سازمان تعزیرات در حال پیگیری است.
در این پویش، شهروندان می‌توانند تخلفات مربوط به درج نکردن قیمت کالا‌ها را با شماره ۱۲۴ یا ۸۰۰۰۱۲۴ به سازمان صمت و با شماره پیامک ۳۰۰۰۷۲۸۹ به شهرآرا اعلام و موضوع را پیگیری کنند.
این بار ما تمرکز خود را بر مجموعه‌هایی گذاشتیم که فروشگاه‌های اصلی شهر شناخته می‌شدند. به همین دلیل، بازار بزرگ پروما را برای بازرسی انتخاب کردیم، بازرسی‌ای که هرچند برای فروشندگان پروما سرزده بود، خبرنگار روزنامه شهرآرا را چند ساعت قبل از شروع بازرسی و با هدف رصد تخلفات این مجموعه به طبقه اول و دوم پروما کشانده بود. جالب اینجاست که در همان رصد اولیه، شهرآرا با تخلف درج نشدن برچسب قیمت روی کالا‌های بیش از ۹۰ درصد مغازه‌های این مجموعه روبه‌رو شد تا بیشتر از قبل مطمئن شویم که بازار درستی را برای نظارت سرزده انتخاب کرده‌ایم.
پس با تیمی متشکل از بازرسان سازمان صنعت، معدن و تجارت به همراه امید جلیلی، رئیس شعبه سیار تعزیرات حکومتی خراسان‌رضوی، راهی مجموعه پروما شدیم.

فرار با تعطیلی خودخواسته
ابتدا وارد مغازه ساعت‌فروشی در طبقه اول مجموعه شدیم که می‌توانیم ادعا کنیم تقریبا قیمت هیچ‌یک از کالا‌های آن درج نشده بود. فروشنده در پاسخ به دلیل ثبت نشدن قیمت، ادعای افتتاح تازه فروشگاه را مطرح کرد، اما بازرسان آن را نپذیرفتند و با توجه به ارائه ندادن فاکتور خرید، تذکرات و اخطارات لازم به این فروشگاه داده شد.
جالب اینجاست که با شروع نظارت بر درج نکردن قیمت روی کالاها، بازار پروما حال و هوای جدیدی به خود گرفت تا جایی که برخی از فروشنده‌ها مشتریان خود را از یاد برده و نظاره‌گر ماجرا شده بودند. زمان زیادی نگذشت که تعداد چشمگیری از فروشنده‌ها ترجیح دادند با ترفند تعطیلی زودهنگام مغازه از دست بازرسان تعزیرات فرار کنند و با اینکه ساعت اوج کارشان بود، چراغ‌های مغازه‌هایشان را خاموش کردند!
یکی از مشتریان پروما که با دیدن بازرسان داغ دلش تازه شده بود، از درج نکردن قیمت در فروشگاه‌های فروش پوشاک این بازار حسابی گله کرد. او گفت: فروشنده‌ها قیمت‌ها را بالا و پایین می‌کنند و بر اساس ظاهر خریدار به او قیمت می‌دهند. چون قیمتی روی کالا‌ها درج نشده است نمی‌توانیم آن را با فروشگاه‌های دیگر این مجموعه مقایسه کنیم. در آخر هم فروشنده تخفیفی به ما می‌دهد که خودمان می‌دانیم الکی است.
مقصد بعدی بازرسان سازمان صمت استان و رئیس شعبه سیار تعزیرات حکومتی خراسان رضوی، غرفه‌های فروش زعفران و خشکبار بود. تقریبا هیچ‌کدام از اجناس این فروشگاه برچسب قیمت ندارد. با پرسش‌های ممتد بازرسان اداره صمت، لحن صحبت‌های فروشنده شکلی جدی می‌گیرد: نوسانات بازار نمی‌گذارد روی اجناس خود برچسب قیمت بزنیم. این نوعی روش جذب مشتری است. می‌خواهیم مشتری با پرسیدن قیمت، بهانه‌ای برای صحبت با ما داشته باشد. کارشناس بازرسی اداره صمت استان با نپذیرفتن این بهانه‌تراشی‌ها می‌گوید: تجربه نشان داده است افراد با مقایسه قیمت‌ها با اطمینان خاطر بیشتری خرید می‌کنند و رضایت بیشتری خواهند داشت. شما و سایر همکارانتان به این موضوع اشراف دارید، زیرا در زمان دریافت پروانه کسب، متعهد شدید که روی همه اجناس خود قیمت را درج کنید.
در نهایت، با تشکیل پرونده، فروشنده ملزم شد در ساعت اداری روز بعد عکس درج قیمت روی همه کالا‌های خود را به اداره صنعت و معدن تحویل دهد. در غیر این صورت، بازرسان به پلمب فروشگاه اقدام می‌کنند. در آخر، مأموران بازرسی تعزیرات و سازمان صنعت و معدن مشخصات همه فروشگاه‌هایی را که به بستن مغازه‌های خود برای جلوگیری از بازرسی تیم پویش «بی‌قیمت نخریم» اقدام کرده بودند ثبت کردند تا اظهاریه‌های مربوط به تخلف این فروشگاه‌ها در روز‌های آینده ارسال شود.

اخطار پلمب به هایپر پروما
در ادامه، به طبقه همکف رفتیم تا به بررسی قیمت کالا‌های اساسی و نظارت بر تخفیفات مرسوم هایپر‌های بزرگ که بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند بپردازیم. ابتدای گشت‌زنی تیم بازرسی، مسئولان فروشگاه این نظارت را جدی نگرفتند و کسی پاسخ‌گوی ایراد‌های کارشناسان نبود، اما انتظار یک‌ساعته تیم بازرسان برای بررسی فاکتور خرید غرفه میوه و تره‌بار این هایپر عزم جدی مسئولان بازرسی را نشان می‌داد که رفته‌رفته پای مدیران فروشگاه را به صحنه باز کرد. در مرحله بعد، موضوع تخفیفات خارج از عرف در دستور کار تیم بازرسی تعزیرات قرار گرفت.
قاضی جلیلی می‌گوید: نظارت‌ها و برخورد سخت‌گیرانه با چند هایپر بزرگ در این منطقه تأثیر بسزایی بر کاهش تخفیفات غیرواقعی داشته است. به همین دلیل کمتر شاهد تخفیفات بیش از ۵۰ درصد در این فروشگاه‌ها هستیم. او در ادامه به یکی از تخلفات مجموعه هایپر در طبقه همکف پروما اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال، سود قانونی برای فروش پوشاک ۲۰ درصد است، اما این فروشگاه ۳۰ الی ۵۰ درصد تخفیف برای اجناس خود اعمال می‌کند. این در حالی است که اعمال تخفیف منوط به دریافت مجوز قانونی امکان‌پذیر است و غیر از آن تخلف محسوب می‌شود. خبرنگار ما درباره کسب مجوز تخفیف از مدیر مجموعه سؤال می‌کند و او پس از سکوت طولانی و برافروختگی پاسخ می‌دهد: نمی‌توانیم برای درخواست مجوز تخفیف برای این همه کالا هر‌روز به اداره بازرسی مراجعه کنیم! بازرسان در ادامه نظارت ۹ کالا شامل رب، تن ماهی و انواع پوشاک را که تخفیفاتی تا ۵۰ درصد بر آن‌ها اعمال شده است برای بررسی بیشتر انتخاب می‌کنند، اما پس از ارائه نکردن فاکتور خرید از سوی فروشگاه، در نهایت این مجموعه به دلیل درج تخفیفات غیرواقعی روی اجناس و ارائه نکردن فاکتور خرید، علاوه بر تشکیل پرونده تعزیراتی، اخطار پلمب دریافت کرد تا در صورتی که ظرف ۲۴ ساعت مدارک خود را به سازمان صنعت و معدن ارائه ندهد، پلمب شود.