ریشه‌های اعتماد اجتماعی به مدیریت شهری

مدیریت شهری و به معنای خاص شورا‌های شهر و شهرداری‌ها به عنوان یکی از سازمان‌های اجتماعی بزرگ و اثرگذار، زمانی می‌توانند از موفقیت بیشتری برخوردار باشند که اعتماد شهروندان را به عنوان سرمایه اجتماعی و معنوی، کسب و از آن در مسیر اهداف سازمانی و توسعه شهری استفاده کنند. بررسی جوامع نشان می‌دهد که توجه به «اعتماد اجتماعی» ایده تازه‌ای نیست، بلکه یک جریان فکری در طول قرن‌های متمادی است که تا امروز ادامه داشته و توسعه یافته است.

جامعه در عصر فرامدرن از ویژگی ‏های خاصی مانند آمیزه ‏گرایی، شدت وابستگی متقابل، گستردگی و تنوع جوامع، تزاید نقش ‏ها، تمایز اجتماعی، بسط نظام انتخاب، پیچیدگی نهاد‌ها و افزایش ابهام، ناشناختگی و تقویت گمنامی و غریبه بودن دربرابر محیط اجتماعی، توجه به اعتماد اجتماعی و نقش آن در حیات اجتماعی برخوردار است که مجموع این ویژگی‌ها مفهوم اعتماد اجتماعی و شیوه حصول آن را بسیار پیچیده کرده است.

علاوه بر این در اداره شهر‌ها شاهد رشد نوعی جهت‏ گیری فرهنگ ‏گرایانه در بستر جامعه هستیم که در خود نوعی چرخش از مفاهیم سخت (مانند عرصه‌های فنی و خدماتی) به مفاهیم نرم (مانند اعتماد و مشارکت اجتماعی) را به همراه دارد. بر همین اساس در دو دهه گذشته شاهد موج جدیدی از مباحث مربوط به اعتماد و اثرات آن در نظام مدیریت شهری هستیم. اعتماد اجتماعی برای مدیریت شهری از راه‌های متفاوتی حاصل می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

۱- اخلاق عمومی: به لحاظ مفهومی، تحقق انتظارات مثبتی است که جامعه از مدیران شهری دارد که در اصولی همچون رعایت تقوای اجتماعی، سلامت مالی و اداری، صداقت و شفافیت در گفتار و عمل و عمل به وعده‌ها تحقق می‌یابد.

۲- پاسخ گویی: پاسخ گویی، پیش نیاز نظم اجتماعی است. زمانی که مدیران شهری با مردم ارتباط مستقیم داشته باشند و برای عملکرد و تصمیم هایشان، خود را دربرابر مردم پاسخگو بدانند، اعتماد به طرز درخورتوجهی افزایش خواهد یافت.

۳- عدالت توزیعی و کیفیت خدمات: توجه به زیرساخت‌ها و توسعه خدمات زیربنایی، ارتقای سطح زندگی شهری در مناطق محروم، افزایش کیفی و بهره مندی از توزیع عادلانه خدمات در سطح شهر از مهم‌ترین عوامل اعتماد اجتماعی به مدیریت شهری است.

۴- هم سویی: اگر اهداف و رویکرد‌های مدیریت شهری با نیاز‌ها و مطالبات شهروندان همسو باشد، سبب افزایش اعتماد اجتماعی می‌شود.

سخن آخر اینکه اعتماد با ارزش‏‌های فرامادی پیوند دارد، به گونه ‏ای که کیفیت زندگی ارتباط مستحکمی با اعتماد تعمیم یافته دارد. همچنین اعتماد یکی از عناصر صلاحیت و کفایت مدنی و پیش ‏نیاز برای مشارکت اجتماعی است که می‌تواند سرمایه مهمی برای توسعه و ارتقای عملکرد مدیریت شهری باشد.