علی چشمی: بورس ایران از روی پدیده کپی‌برداری کرده است! / تب داغ بورسی شدن

مسعود سلطانی /شهرآرانیوز - چشم‌های پرسشگر در صف بی‌شمارند، افرادی با سودای کسب سود که برای جان سالم به در بردن از تورم، عزم ورود به بازار سرمایه را دارند. پیر و جوان، زن و مرد همه در صف قرار دارند. از پسر‌های نوجوان دبیرستانی تا زن‌های میان‌سالی که قصد سرمایه‌گذاری پس‌انداز بازنشستگی‌شان را دارند همه در یک صف قرار گرفته‌اند.

حال‌و‌روز بازار سرمایه حسابی سبزِ سبز است و همین باعث شده که موج تقاضای مردم برای ورود به بازار سرمایه ادامه پیدا کند. شاخص کل بورس از ابتدای سال ۹۹ تا‌کنون بیش از ۱۶۰ هزار واحد رشد کرده است. این در حالی است که در فروردین‌ماه تنها ۱۵ روز معاملاتی در بازار سرمایه داشتیم و ۱۵ روز دیگر بازار تعطیل بوده و معامله‌ای صورت نگرفته است.

عرضه اولیه شرکت شستا به عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ سرمایه‌گذاری اقتصادی سازمان تأمین اجتماعی نیز دیگر اتفاق بی‌نظیر در سال جاری بود که البته موافقان و مخالفان خاص خود را داشت. این رشد شتابان و البته عرضه‌های اولیه و حمایت دولت از بورس باعث شده اتفاقی کم‌نظیر برای بورس بیفتد و آن اقبال مردم به این بازار است.

مشاهدات خبرنگار شهرآرا از یک دفتر پیشخوان مشهد نیز مؤید همین موضوع است. ساعت ۸ صبح در یکی از دفاتر پیشخوان واقع در انتهای خیابان عبدالمطلب برای ورود به بورس صف تشکیل شده است. بیش از ۱۰ کارت ملی روی میز متصدی به شکل قطاری پشت هم قرار گرفته‌اند تا کار‌های ثبت‌نامشان انجام شود.

چیزی از بورس نمی‌دانم
علیرضا پسر نوجوانی است که می‌گوید قصد دارد فقط عرضه‌های اولیه را بخرد و توضیح می‌دهد: برادرم یک‌سال است که وارد بورس شده و من هم اگر با پس‌اندازی که دارم تنها عرضه‌های اولیه را بخرم امسال به اندازه ۲ ماه حقوق پدرم درآمد کسب خواهم کرد.

نفر دومی که با او صحبت می‌کنم یک خانم پا به سن گذاشته و معلم بازنشسته است و اکنون به اصرار دامادش می‌خواهد پس‌انداز وقت مبادایش را سرمایه‌گذاری کند. او توضیح می‌دهد: من اطلاعاتی درباره بورس و سرمایه‌گذاری ندارم. دامادم که خودش ۶ ماه است وارد بازار شده قرار است کار‌ها را برایم انجام دهد.

این مطالب و مشاهدات را با مدیر بورس منطقه‌ای خراسان رضوی، در میان گذاشتیم. حسین خدادوست نیز ضمن تأیید استقبال بی‌نظیر مردم از بازار سرمایه گفت: اطلاعات دقیقی درباره اینکه چه تعداد کد معاملاتی جدید در شهر مشهد و خراسان رضوی صادر شده است نداریم. این اطلاعات به صورت متمرکز در اختیار شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در تهران است. البته اطلاعات را به تفکیک استان دارند و ما نیز چند‌بار درخواست کرده‌ایم، اما هنوز در اختیارمان نگذاشته‌اند.

مدیر بورس منطقه‌ای استان ادامه داد: برآورد‌ها حکایت از رشد چند‌برابری تعداد و حجم معاملات و همین‌طور تعداد کد‌های معاملاتی دارد. در همین رابطه به‌زودی آماری از جزئیات معاملات صورت‌گرفته در سال ۹۸ و همین‌طور وضعیت شرکت‌های استان که در بازار سرمایه هستند منتشر خواهد شد.

زنگ خطر برای تازه‌واردان
رشد بی‌محابای بازار سرمایه در روز‌هایی که به خاطر شیوع ویروس کرونا بورس دیگر کشور‌ها ریزشی شدید را تجربه کرده، نگرانی‌هایی را برای کارشناسان به وجود آورده است. در همین رابطه دکتر علی چشمی، استاد گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد، در حساب توئیتری خود نوشت: «به جای اینکه سهام شرکت‌هایی مثل پدیده پهلوان از قواعد بورس درس بگیرند، به نظر می‌رسد که کل بورس ایران از روی پدیده کپی‌برداری کرده است. به یاد دارم وقتی هر‌روز سهام پدیده بالا می‌رفت، اگر به کسی می‌گفتم این اوراق بدون بازدهی واقعی و غیر شفاف را نخرید به من فحش می‌داد، اما ...».

این تحلیل زنگ خطری برای مدیران بورس و البته معامله‌گران در این بازار است. البته پیش از این نیز مدیران بورس بار‌ها و بار‌ها از طریق رسانه‌ها و البته پیام دادن به تمامی معامله‌گران هشدار داده‌اند که اصلی‌ترین ملاک ارزندگی یک سهم در بازار سرمایه میزان فعالیت و سودی است که در طول سال تولید می‌کند.

بسیاری از تحلیلگران خبره معتقدند سرمایه‌گذاری روی شرکت‌هایی که سود سالانه‌شان کمتر از ۲۰ درصد قیمت سهمشان باشد اشتباه است و این کار را به پا گذاشتن روی سطح یخ برای صعود از قله تشبیه می‌کنند. در این شرایط طرح‌هایی مثل افزایش حجم مبنا، امتحان گرفتن از معامله‌گران و... که پیش از این از سوی سازمان بورس اعلام شده بود نیز فعلا مسکوت مانده است و باید برای نتایج آن‌ها منتظر تصمیمات بعدی باشیم، تصمیماتی که از طریق آن باید ریسک سرمایه‌گذاری در بورس تهران کاهش پیدا کند، اما تا آن زمان ضروری است که معامله‌گران بدون اطلاع و بر اساس سیگنال‌های کانال‌های تلگرامی، ندانسته و بدون تحقیق خرید و فروش نکنند.