آگاهی و معرفت در ماه رمضان

ماه رمضان، ماه ضیافت و میهمانی خدای سبحان است. در آموزه‌های دینی برای ورود به این ماه و وداع با آن، نیایش و آدابی وجود دارد. بی‌تردید دعاهای صحیفه‌سجادیه تا روز قیامت، راهنمای جهانیان در طریق رشد و تکامل و سعادت است. امام‌سجاد(ع) هنگامی که ماه رمضان فرامی‌رسید، دعاهایی را می‌خواندند.

در فرازی از دعای 44 صحیفه‌سجادیه که دعای امام‌ زین‌العابدین(ع) ویژه ورود به ماه رمضان است، چنین آمده است: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَه فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِیهِ وَ أَعِنَّا عَلَى صِیَامِهِ بِکَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِیکَ وَ اسْتِعْمَالِهَا فِیهِ بِمَا یُرْضِیکَ». «بار خدایا! بر محمد و آل او درود فرست و شناسایی فضیلت و برتری این ماه بر ماه‌های دیگر و احترام و بزرگداشت حرمت حقش و دوری گزیدن از هرآنچه منع کرده‌ای ، به ما الهام کن و ما را بر روزه‌داری این ماه، به‌همراه بازداشتن اندام‌ها از گناهان و به‌کار بردن آن‌ها در آنچه تو را خشنود می‌سازد، یاری فرما!».

در این فراز از نیایش ورود به ماه مبارک رمضان، آیین پاسداری از ماه رمضان آموزش داده شده است. با آگاهی و معرفت باید وارد این ماه مبارک شد. معرفت و شناخت درباره فضیلت و برتری ماه رمضان بر سایر ماه‌های سال، روزه‌داران را از غفلت بازمی‌دارد و به بهره‌برداری از ظرفیت‌های آن ترغیب می‌کند.

احترام ماه رمضان و تجلیل از ماه رمضان و تلاش و حرکت در راه بزرگداشت آن و رعایت حرمت این ماه، بر روزه‌داران لازم است و موجب رهایی از ناهنجاری‌ها و زشتی‌ها در این ماه مبارک می‌شود.

حفاظت روح و جسم خویش از آنچه ممنوع است، وظیفه مؤمنان در ماه مبارک رمضان است. روزه‌دار باید از کارهای حرام و نامطلوب و ناروا دوری کند تا از برکات ماه رمضان بهره ببرد. معرفت فضل و ارزش ماه رمضان و تجلیل و بزرگداشت آن و حفاظت خود از انجام کارهای ممنوع در این ماه مبارک، بسیار بااهمیت است.

امام‌سجاد(ع) در نیایش هنگام ورود به ماه رمضان، از خدای سبحان درخواست می‌کنند که خداوند این حقایق سه‌گانه را به ایشان الهام کند. واژه «ألهِمنَا» در این نیایش، ارزش معرفت و تجلیل و بزرگداشت ماه رمضان و رهایی از کارهای ممنوع را نشان می‌دهد.

روزه‌داران باید در ضیافت الهی ماه رمضان، اعضای بدن و اندام خویش را از معصیت بازدارند و در راه رضایت و خشنودی خدا به‌کار گیرند. این حقیقت نیز در نیایش امام‌سجاد‌(ع) در هنگام ورود به ماه رمضان، آموزش داده شده است. امام چهارم در این نیایش، واژه «أعنّا» را برای تبیین همین تلاش در راه بازداشتن خود از گناه و روی آوردن به اطاعت آورده‌اند. این کلمه، سختی این کار را آشکار می‌سازد؛ چون با عنایت و کمک و یاری پروردگار جهانیان، باید در این راه گام برداشت. امام در این نیایش، عنایت و یاری الهی را برای بازداشتن جوارح از معصیت و استعمال اندام در راه رضایت حق‌تعالی، لازم شمرده‌ و آن را از خداوند درخواست کرده‌اند.