موجودی نگران‌کننده ذخایر بانک خون خراسان رضوی

مرتضی محمدپور | شهرآرانیوز؛ درحالی که نیاز به خون و فراورده‌های خونی روز به روز بیشتر می‌شود، آمار و ارقام می‌گوید که اوضاع اهدای خون در خراسان‌رضوی چندان مناسب نیست و ذخیره خون استان فقط پنج روز است و در مقایسه با یازده روز تهران و هشت روز کشور بسیار کم است.

آن‌طور که مسئولان سازمان انتقال خون کشور و استان می‌گویند، کمبود زیرساخت واز همه مهم‌تر نبود نیرو، باعث وبانی به وجود‌آمدن این وضعیت است و اگر مدیران کشوری زمینه توسعه را فراهم نکنند، مردم استان با کمبود خون روبه‌رو خواهند شد. بررسی راهکار‌های برون‌رفت از این وضعیت و تشریح اوضاع سازمان انتقال خون در استان و کشور موضوع نشست خبری مشترک رئیس سازمان انتقال خون کشور و استان در شهر مشهد بود که دیروز برگزار شد.

پیشرفت در اوج محرومیت

«برای بسیاری هم وطنان که امکان مشارکت در اقدامات خیرخواهانه از طریق انفاق مال یا به اشتراک گذاری دانش وجود ندارد، این امکان فراهم است که با اهدای خون، به هم نوعانشان زندگی ببخشند و ارزنده‌تر از هر کمک مالی، جان انسان دیگری را نجات دهند.» مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران در این نشست خبری، با بیان این مطلب تصریح کرد: مراکز انتقال خون به حدی از نظر امکانات در تنگنا هستند که افزون بر کمبود نیروی انسانی متخصص و کمترین امکانات رفاهی، بودجه لازم برای پذیرایی شایسته از اهداکنندگان نمونه را هم ندارند. روند استقبال مردم از فریضه اهدای خون پیوسته در وضع مطلوب است، اما همین رونق و اقبال عمومی، ضرورت توسعه زیرساخت‌های دریافت خون را دوچندان می‌کند.

مصطفی جمالی تأکید کرد: سازمان بهداشت جهانی حدود سه ماه پیش آمار مقایسه‌ای خود را منتشر کرد که برمبنای آن، جمهوری اسلامی ایران در حوزه انتقال خون و سلامت واحد‌های خونی از بسیاری از کشور‌های توسعه یافته دنیا بالاتر بود.

اکنون بیش از ۵۱ هزارو ۲۲۳ واحد خونی در بانک خون کشور ذخیره شده و نخستین بار در تاریخ اهدای خون کشور است که‌ می‌توانیم نیاز بیمارستان‌های کشور را کامل برآورده کنیم. با وجود این موفقیت ها، ساختمان مرکزی اداره کل انتقال خون خراسان رضوی به عنوان واحد مرکزی دریافت خون در استان، همچنان درگیر دریافت ۱۲ میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل حداقل امکانات رفاهی است.

به گفته مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران، چالش اصلی این است که مسئولان نظام بودجه ریزی کشور و متولیان نهاد‌های درمانی، درک کاملی از ضرورت تقویت زیرساخت‌های لازم و تشویق مردم به اهدای خون ندارند. به همین دلیل، در حالی که در سال‌های گذشته تعداد تخت‌های بیمارستانی به شکل تصاعدی رشد کرده و بر ظرفیت جراحی افزوده شده، به همان تناسب، سیاست‌های تشویق مردم به اهدای خون در دستورکار نبوده است.

۲۴۵ نیروی رسمی و سیزده نیروی شرکتی که در پنج مرکز اهدای خون در مشهدالرضا (ع) و هشت مرکز در شهرستان‌ها مکلف به خدمت رسانی به خیل مراجعان مردمی هستند، گواه صادق همان محدودیت‌هایی است که مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران در این نشست به آن اشاره کرد.

مشکلات انتقال خون کشور

پیرشدن تدریجی بیشتر اهداکنندگان و محدودیت مشارکت بانوان در پویش‌های مختلف، دو موضوعی بود که  مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران در ادامه، بر ضرورت رفع آن تأکید کرد و گفت: یکی از بحران‌های نگران کننده این است که بخش اصلی اهداکنندگان ما را افراد میان سال تشکیل می‌دهند. این درحالی است که در کشور‌های پیشرو دنیا تلاش می‌شود مشارکت جوانان در امر اهدای خون حفظ شود.

علاوه بر این، در دنیا حدود ۳۰ درصد اهداکنندگان خون بانوان هستند، درحالی که این میزان در کشور ما از ۵ درصد فراتر نمی‌رود. بااین حال، نباید منکر این بود که در زمان همه گیری ویروس کرونا، آمار جهانی اهدای خون به طور متوسط ۳۰ درصد کاسته شد، اما باورمندی مردم به مبانی دینی، تعلقات ملی و گرایش‌های نوع‌دوستانه سبب شد این میزان کاهش در کشور ما کمتر از ۸ درصد باشد.

جمالی با ابراز امیدواری از روند روبه رشد پروژه‌های پژوهشی در حوزه سلول‌های بنیادین و البته فناوری تبدیل فراورده‌های خونی در کشور، تصریح کرد: اکنون طبق قراردادی که با یک شرکت آلمانی تنظیم شده است، واحد‌های خونی به خارج از کشور فرستاده می‌شود تا در پالایشگاه خون به مشتقات مختلف آن تبدیل شود و به کشور بازگردد، اما پژوهشگران کشورمان در تلاش اند این فناوری را در کشور بومی سازی کنند.

به موازات آن طرح‌های پژوهشی و شبکه ملی خون رسانی هم در کشور ایجاد شد و وضعیت به صورت لحظه‌ای رصد می‌شود تا درصورتی که وضعیت در یکی از استان‌ها به میزان نگران کننده برسد، انتقال موجودی بانک خون، توازن را در سطح ملی حفظ کند.

«نذر خون حسینی» در عزای ثارا... (ع)

وی ضمن تمجید از اجرای طرح نذر خون در مشهد نیز بیان کرد: پیامد‌های فرهنگی این طرح در حوزه‌های نوع دوستانه و مؤمنانه بسیار فراگیر بو د و به دنبال این هستیم که طرح نذر خون در ماه محرم با نذر خون حسینی استمرار یابد تا با ایجاد نظام نوبت دهی، شاهد حفظ ذخایر خونی کشور باشیم.

در مسیر نجات جامعه

مدیرکل انتقال خون خراسان رضوی نیز در این نشست تأکید کرد: هدف از اهدای خون، نجات جان انسان هاست و بر این آرمان والا، هم از نظر انسانی و هم دینی تأکید شده است.

محمدرضا مجدی ادامه داد:  اهدای خون اقدامی ارزشمند است و خونی که اهدا می‌شود، با فراورده‌ها و مشتقات خود می‌تواند جان بسیاری از بیماران نیازمند را نجات دهد. به گفته مدیرکل انتقال خون خراسان رضوی، از هر واحد خونی که اهدا می‌شود، سه محصول پلاکت، گلبول قرمز فشرده و پلاسمای آن استخراج می‌شود و بر این اساس، پارسال با ۱۴۲ هزار واحد خونی که به همت مردم نوع‌دوست خراسان رضوی اهدا شده، جان بیش از ۴۲۶ هزار هم وطن نجات پیدا کرده است.

وی تصریح کرد: استان خراسان رضوی با وجود گستردگی جغرافیایی و برخورداری از ردیف بودجه‌های سرشار، همچنان در حوزه اهدای خون با مشکلاتی جدی روبه روست و محدودیت در اعتبار، نیروی انسانی متخصص و زیرساخت‌های میدانی باعث شده است ذخیره بانک خون استان کمتر از میانگین هشت روزه کشوری و به میزان پنج روز باشد.

مجدی بیان کرد: از ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ تا ۱۵ فروردین ۱۴۰۱ حدود ۳ هزار عمل جراحی در مراکز درمانی و بیمارستان‌های مشهد انجام شده است که بیماران آن از هم وطنان غیربومی بوده اند و به دلیل بهره گیری زائران امام رضا (ع) از زیرساخت‌های درمانی خراسان رضوی، شاهد بروز مصادیق متعددی از کسری‌های نگران کننده ذخیره خون بوده ایم.