درختان، کنشگران جدید در مواجهه با جرائم شهری

امروزه از وسایل و امکانات جدیدی همچون دوربین‌های شهر برای کاهش و کنترل جرائم شهری استفاده می‌شود که علاوه بر هزینه بالا به مقدمات فنی و اجرایی نیز برای به‌کارگیری احتیاج دارند.

اگرچه به‌کارگیری این ابزارآلات و امکانات در نهایت به کاهش و کنترل جرائم شهری منتهی می‌شود، اما باید توجه داشته باشیم که کنترل و مواجهه با جرائم مستلزم رویکرد‌های چندوجهی است؛ برای نمونه می‌توان در کنار رویکرد‌های مبتنی بر نظارت‌از‌راه‌دور همچون بهره‌گیری از دوربین‌ها، از عوامل طبیعی شهر‌ها نیز در این راستا بهره جست؛ رویکردی که هم کم‌هزینه‌تر است و هم تبعات منفی کمتری دارد.

بهره‌گیری از سازه‌های طبیعی شهر‌ها برای کاهش و کنترل جرم، اما امری مغفول است در ساختار مدیریت شهری ما. مثلا سالیان متمادی است که نهاد‌های مجری قانون باور دارند که پوشش گیاهی متراکم در ساختار شهر‌ها مانع نظارت است و در نهایت باعث رشد جرم و جنایت می‌شود، اما مطالعات انجام‌یافته -که حاصل دیدگاه جرم‌شناسانه به تحولات شهری است- مؤید این نکته است که افزایش ده‌درصدی پوشش‌گیاهی، کاهش پانزده‌درصدی جرائم خشن و کاهش چهارده‌درصدی جرائم مرتبط با مالکیت (جرائم تخریب اموال) را به دنبال دارد.

این تحقیق که حاصل تطبیق میزان پوشش گیاهی موجود در آپارتمان‌های شهری یک محله و آمار گزارش جرائم آن محله است، در شهر‌های مختلف آزمایش شده و نتایج مشابهی را به دنبال داشته است. به‌این‌ترتیب می‌توان از فضای سبز شهر‌ها برای کاهش و کنترل جرم بهره برد.

به نظر می‌رسد فضای سبز شهری از سه طریق به کاهش و کنترل جرائم شهری کمک کند:
نخست از طریق جذب مردم. گسترش فضای سبز شهری باعث جذب مردم به فعالیت‌های تفریحی موجود در پارک‌ها و کاهش حضور آن‌ها در فضا‌های سخت شهری همانند خیابان‌ها می‌شود.

دوم مانع‌سازی در برابر برخی جرائم. محوطه‌سازی حاصل از کاشت درختان می‌تواند به‌عنوان مانعی در وقوع جرم عمل کند.

سوم کاهش خستگی ذهنی. خستگی ذهنی که عامل بسیار مهمی در نزاع‌های شهری و بروز رفتار‌های خشن است، در فضا‌های سبز به‌شدت کاهش می‌یابد.

با همین رویکرد استفاده از پوشش طبیعی فضای سبز شهری و ساخت پارک‌های ترمیمی (RESTORATIVE PARK) و در نهایت ایجاد شهر سبز ترمیمی (GREEN RESTORATIVE CITY) نقش بسزایی در کاهش و کنترل جرائم شهری خواهد داشت.

از‌این‌رو ضروری است که مدیریت شهری در نقاطی که نرخ جرائم شهری بالاست، به‌ویژه در نقاط کم‌برخوردار شهری، در کنار سایر عوامل کنترلی، برای ساخت پارک‌های ترمیمی نیز اقدام کند.