سیدامیر منصوری

در ابتدای جاده ویرانی مشهد، در «ویرانی۴»، آرامگاهی از دوره تیموری باقی مانده است که امروزه کمتر مشهدی‌ای از آن اطلاع دارد.

ظاهرا نفوذ کلام سعدی در شرق ایران بیش از غرب آن بوده است، به نحوی که کتابت نسخه‌های آثار سعدی در شرق ایران چندین برابر غرب است.

آیا تاکنون به این اندیشیده اید که اگر فردا گوشی همراه یا رایانه تان بسوزد یا دزدیده شود، چه بر سر اطلاعاتتان می‌آید؟

شاید برایتان سؤال باشد که چرا از صدهزار بیت رودکی برای ما چیزی نزدیک به هزار بیت مانده یا چرا از سی جلد «تاریخ بیهقی» تقریبا هفت جلد آن باقی است.

امروزه که دنیای جدید دواسبه، بل با موتور شانزده سیلندر به سوی دیجیتال کردن همه امور می‌رود، در عرصه کتاب هم شاهد آن هستیم که دیجیتال سازی به سرعت می‌تازد.

فنون ساخت جلد در خراسان قرن پنجم هجری (هزار سال قبل) به اندازه‌ای پیشرفت کرده بود که برای نقش زدن روی جلد کتاب از سنبه‌هایی فلزی استفاده می‌کردند.

از دوره قاجار، شیوه‌های اروپایی ساخت جلد وارد ایران شد. پس از این، به مرور و با انتشار کتاب‌های چاپی و نیاز به سرعت در جلدسازی و تأمین تعداد زیادی جلد، شاهد رواج جلد‌های چاپ سنگی هستیم.

بشر در تاریخ برای نوشتن به دو وسیله نیاز داشته، یکی سنگ یا گِل یا چوب یا کاغذ یا صفحه مانیتور و دیگر وسیله‌ای برای نگارش.

در این روز‌ها که با آمدن انواع رایانه‌ها و جایگزین‌های کتاب کاغذی، قلب کتاب چاپی به تپش افتاده و ظاهرا دارد آخرین نفس‌های خودش را می‌کشد، به یاد دوره‌ای از تحول کتاب افتادم که برایتان روایت می‌کنم.